Wat gebeurt er in het European Municipalist Network (EMN), waarvan Commons Network coördinerend partner is? In een reeks blogs houdt onze collega Bea u op de hoogte.
De afgelopen weken heb ik drie verschillende mensen geïnterviewd die deel uitmaken van municipalistische initiatieven in Europa. Het eerste interview was met Malin Widehammar van Democratic Transition/The Hub in Bergsjön, Zweden. Vandaag interview ik Matko Duijmovic, een 23-jarige student politicologie die besloot terug te keren naar zijn geboorteland Kroatië om zich aan te sluiten bij het politieke platform Zagreb Je Nas (“Zagreb is van ons“).
Bea: Kun je iets vertellen over jezelf en de achtergrond, ontwikkeling en het huidige werk van Zagreb Je Nas?
Matko: Mijn academische achtergrond is in overheidsbeleid en ik wacht momenteel op de validatie van mijn buitenlandse diploma terwijl ik in verschillende projecten mijn werk voortzet binnen het politieke platform van Zagreb Je Nas, dat gevormd wordt door burgers van alle sociale groepen en tot doel heeft de politiek terug in handen van de burgers te leggen. Het platform is het informele gedeelte, waarvan ik nu twee jaar deel uitmaak; en dan is er nog de politieke partij Zagreb Je Nas. Het platform kwam bij de lokale verkiezingen in 2017 in de gemeenteraad van Zagreb, en in 2019 deed de partij mee aan de verkiezingen in Zagreb, maar haalde slechts enkele zetels (4,5% bij de burgemeestersverkiezingen). Na 4 jaar van protesten, activistische organisaties die actief wijzen op problemen in de huidige politiek, etc; vorig jaar won Zagreb Je Nas 45% van de stemmen, wat zich vertaalde in 23 zetels. De afgelopen 5 jaar was de partij gericht op het stadsbestuur van Zagreb, maar nu vormt zich ook een nationale partij met hetzelfde groene, linkse en gemeentelijke beleid.
Wat ik ook wil benadrukken is dat Zagreb Je Nas een participatief model en een omgeving volgt die gebaseerd is op de beginselen van brede participatie, inclusiviteit en openheid. De partij richt zich op methoden om gezamenlijk politieke voorstellen te doen en op betrokkenheid van de burgers, van het buurtniveau tot de gemeenteraad. Zo werd het 250 pagina’s tellende beleidsprogramma van de partij gedeeltelijk geschreven door meer dan 10.000 mensen, waarbij sommigen ongeveer 5 zinnen over hun buurt schreven en anderen zich richtten op concreet overheidsbeleid.
Bea: Je maakt deel uit van het platform maar niet van de partij. Waarom en hoe werkt dat?
Matko: Zagreb Je Nas is een jonge beweging. Ze kreeg krediet binnen de links opgeleide jeugd, wat ervoor zorgde dat de partij de verkiezingen zou winnen. Door die erkenning moest de partij zich vervolgens beschermen tegen opportunistische mensen die op een directe manier in de politiek of de macht wilden komen. Daarom werd gekozen voor het platform als tussenruimte voor zowel informele betrokkenheid als regulering van de toetreding tot de partij. In de statuten van de partij staat dat iedereen die lid wil worden van de partij eerst lid wordt van het platform, wat gratis is en waar je voor kunt stemmen en aan veel dingen kunt deelnemen, alleen niet aan sommige formele politieke onderdelen.
Zodra je lid wordt van het platform door contact op te nemen met je lokale contactpersoon, begin je in de lokale gemeenschap op gebieden die afhankelijk zijn van je expertise en werk je minstens 6 maanden op het platform. Van daaruit werk je je op en kan een lokale vertegenwoordiger je voordragen om lid te worden van de partij. Dit proces maakt toetreding tot de partij selectief, maar niet exclusief. Persoonlijk werk ik al 2 jaar op het platform en ik ben blij met die ongedwongen vorm van betrokkenheid.
Bea: Hoe is jouw werk verbonden met het EMN?
Matko: Het EMN werkt voor en steunt municipalistisch, lokaal, grassroots, bottom-up, beleid en politiek, en dat is waar Zagreb Je Nas over gaat. Het werd gevormd door activisten, academici, ondernemers, ex-politici, studenten die in het buitenland waren en terugkwamen, lokale individuen, allemaal met verschillende achtergronden. Het inspireerde andere gemeentelijke actoren in zes verschillende steden, waarvan er twee in de regering zitten, en anderen meewerken aan verschillende projecten. Zagreb Je Nas is erg politiek en gericht op de gemeenschap, maar niet zozeer op activisme, wat anders is dan andere actoren die ook deel uitmaken van het EMN. Zagreb Je Nas is echter in de loop der tijd veranderd, van een vereniging naar een echte politieke partij die tot doel heeft de hoofdstad van Kroatië te hervormen.
Bea: Waarom denk je dat het belangrijk is om een netwerk te hebben tussen municipalistische actoren in Europa? Een netwerk dat ook bijeenkomsten en uitwisselingssessies organiseert, enz.
Matko: Ik denk dat ik kan zeggen hoe moeilijk het kan zijn en vaak is. In Kroatië was Zagreb Je Nas niet de eerste in zijn soort maar wel de eerste succesvolle, dus veel andere soortgelijke projecten zijn mislukt. De belangrijkste reden hiervoor is dat de gevestigde partijen alles in het werk hebben gesteld om deze bewegingen de kop in te drukken, maar een andere belangrijke reden is het gebrek aan middelen, netwerken en steun van buitenaf. Het EMN heeft een enorme waarde, niet alleen voor de ondersteuning van kleine bewegingen, maar ook als Europese instelling die erkenning en legitimiteit geeft aan municipalistische projecten in heel Europa.
Een andere reden waarom een organisatie als het EMN erg belangrijk is, is dat het verschillende lokale bewegingen met elkaar verbindt, waardoor een netwerk ontstaat waarin grote en bekende bewegingen als Barcelona en Comú, dat overal een merk was en waar jarenlang over gesproken werd, formeel verbonden zijn met kleinere municipalistische bewegingen, wat het begrip en de zichtbaarheid ervan vergemakkelijkt. Als mensen Barcelona en Comú kennen, begrijpen ze al gedeeltelijk wat Zagreb Je Nas probeert te doen. Doordat grote partijen en organisaties anderen steunen, inspireren en onderwijzen, worden de banden tussen de bewegingen versterkt.
Alles wat ik heb gezegd geldt ook voor het tweede deel. We willen elkaar allemaal ontmoeten, elkaar leren kennen en van elkaar leren, dus is het goed om een middenorganisatie te hebben die de administratieve dingen kan doen. Het EMN doet op een effectievere manier wat anderen zouden moeten doen om alle positieve onderdelen van een netwerk te hebben, en dat zou hen zoveel middelen en tijd kosten. De door het EMN georganiseerde logistiek en communicatie is een zeer belangrijke manier om lokale bewegingen te ondersteunen.
Bea: Denk je dat municipalistische ideeën, beleid, bewegingen, etc. zich in heel Europa anders ontwikkelen/uitzien?
Matko: Ja, absoluut, daar ben ik zeker van. Het is echter een ja en een nee. Ja, omdat er veel culturele verschillen zijn binnen Europa, tussen zuid en noord en west en oost. Ook omdat verschillende plaatsen verschillende behoeften hebben. Zagreb Je Nas, bijvoorbeeld, had de oppositie van de huidige politici en regering als kern, het was jarenlang onmogelijk om van hen af te komen, dus het actief tegenwerken daarvan had grote invloed op de ontwikkeling van de ideeën, het platform en de partij. Er zijn overal van die bijzonderheden. In Barcelona hebben ze het hele independentistische verhaal. Sommige bewegingen zijn linkser, sommige hebben meer op groen gerichte ideeën, terwijl andere meer sociaal-economisch progressief beleid voeren.
Omdat er nog enkele overkoepelende thema’s zijn, zoals progressiviteit/links in een of andere zin, mogelijk voortkomend uit de gemeenschappelijke wens om lokaal te werken. Uit alle verschillen kunnen de gemeentelijke actoren in heel Europa het eens worden over wat de grootste punten en behoeften zijn. Bijvoorbeeld schoon water en hulpbronnen, groene gebieden in steden, rechtvaardige gemeenschappen waar mensen gelijke toegang hebben tot instellingen, kansen, vervoer, milieubronnen, enz. Sommige plaatsen hebben het echter al beter dan andere, wat ook leidt tot verschillen in de manier waarop de ideeën, bewegingen en dergelijke zich ontwikkelen.
